Magdalena Walicka
dr n. med.
Magdalena Walicka
Data publikacji 23.02.2022
Czas czytania ok. 8 min

Skrót informacji

Streszczenie
Z uwagi na plejotropowe działanie witaminy D, optymalne zaopatrzenie organizmu w tę witaminę jest bardzo ważne dla zdrowia człowieka. Badania wskazują jednak, że niedobór witaminy D jest powszechny na całym świecie. Konieczna jest zatem odpowiednia suplementacja tej witaminy. Wobec bardzo dużej ilości dostępnych na rynku preparatów cholekalcyferolu (różne formy i dawki) oraz różnic w zaleceniach dotyczących schematów suplementacji witaminy D (dawka, schemat podawania, czas trwania leczenia itp.) lekarze mogą mieć problemy z podjęciem właściwej decyzji terapeutycznej. Duże zainteresowanie budzi przerywane dawkowanie witaminy D, ze względu na wygodę dla pacjenta i długotrwałe przestrzeganie zaleceń, jednocześnie pojawiają się jednak obawy o bezpieczeństwo jednorazowego podania skumulowanej dawki preparatu.

Witamina D może być stosowana w celu profilaktycznym (zapobieganie jej niedoborowi) w zdrowej populacji, lub też w celu leczniczym (wyrównywanie jej niedoboru). Profilaktyczne podawanie witaminy D nie wymaga rutynowego oznaczania 25(OH)D, o ile dawka cholekalcyferolu nie przekracza górnej dopuszczalnej dawki dobowej dla zdrowej populacji, która dla dorosłych wynosi 4000 IU/d. W leczeniu niedoborów witaminy D stosowane są większe dawki cholekalcyferolu (zależne od wieku, charakterystyki schorzenia powodującego niedobór, stosowanych leków i masy ciała) i konieczne jest monitorowanie stężenia 25(OH)D w surowicy krwi. Terapię należy prowadzić przez 3 miesiące lub do osiągnięcia optymalnego stężenia 25(OH)D (30 - 50 ng/ml = 75 - 125 nmol/l). W niedoborach ciężkich oraz jawnych klinicznie można zastosować witaminę D3 w dawce 10000 IU/d przez 1-3 miesiące. Następnie należy kontynuować leczenie w dawce profilaktycznej 2000 IU/dobę lub 10000 IU/tydzień. Otyli dorośli (BMI > 30 kg/m2) mogą wymagać wyższych dawek. Biorąc pod uwagę dostępne dane, należy uznać, że dawka 10000 IU cholekalcyferolu, podawana codziennie lub w sposób przerywany, jest bezpieczna.

Epidemiologia niedoboru witaminy D


Biorąc pod uwagę plejotropowe działanie witaminy D, optymalne zaopatrzenie organizmu w tę witaminę jest bardzo ważne dla zdrowia człowieka. Badania wskazują jednak, że niedobór witaminy D jest problemem dotyczącym całego świata1; w Polsce jest stwierdzany u 90% osób dorosłych, dzieci i młodzieży2.

Źródła witaminy D

Synteza skórna witaminy D pokrywa około 80% dziennego zapotrzebowania na tą witaminę, konieczne do tego jest jednak zapewnienie odpowiedniej ekspozycji na światło słoneczne, co nie zawsze jest możliwe z uwagi na charakter pracy zawodowej, przeciwwskazania do przebywania na słońcu, czy stosowanie kremów z wysokimi filtrami przeciwsłonecznymi. Należy też zauważyć, że u osób w starszym wieku synteza skórna witaminy D jest mniej efektywna. Witamina D może być też dostarczona do organizmu z pożywienia, jednak badania pokazują, że w przypadku braku zapewnienia odpowiedniej syntezy skórnej, nawet urozmaicona dieta nie może być traktowana jako źródło w pełni pokrywające dzienne zapotrzebowanie na witaminę D3. Konieczna jest zatem właściwa suplementacja tej witaminy.

Wybór modelu suplementacji

Wobec bardzo dużej ilości dostępnych na rynku preparatów cholekalcyferolu (różne formy i dawki) oraz różnic w zaleceniach dotyczących schematów suplementacji witaminy D (dawki, schemat podawania, czas trwania leczenia itp.)4 lekarze mogą mieć problemy z podjęciem właściwej decyzji terapeutycznej. Trzeba sobie zdawać sprawę, że schemat dawkowania>

Metabolizm witaminy D

Czy możliwa jest hiperwitaminoza D?

Endogenne przyczyny hiperwitaminozy D

Suplementacja w zdrowej populacji

Suplementacja w zdiagnozowanych niedoborach

Bezpieczeństwo dawki 10 000 IU/dobę

Dawkowanie codzienne czy skumulowane?

Podsumowanie