Compliance w antybiotykoterapii - komunikacja z pacjentem
Skrót informacji
- Antybiotykooporność uznaje się za jedno z większych zagrożeń dla zdrowia publicznego.
- Nieprawidłowe przepisywanie antybiotyków stanowi najważniejszy modyfikowalny czynnik ryzyka narastania oporności na antybiotyki [1].
- Komunikacja z pacjentem i stosowanie się do zaleceń stanowią istotny czynnik w walce z lekoopornością.
W 1945 roku Alexander Fleming odbierał nagrodę Nobla za odkrycie penicyliny, którego dokonał 17 lat wcześniej. Trudno sobie wyobrazić, że zaledwie 100 lat temu wiele chorób, które dziś uznawane są za niegroźne i łatwo uleczalne, wiązało się z poważnymi konsekwencjami [2].
Antybiotykooporność uznaje się za jedno z większych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Pierwszy penicylinooporny szczep S. aureus opisano już w 1942 roku [3]. Od tego czasu oporność bakterii na antybiotyki stale narasta i wkrótce możemy wrócić do czasów sprzed wynalezienia penicyliny, gdy żadna z dostępnych substancji leczniczych nie będzie skuteczna w zwalczaniu infekcji [3]. Już teraz opisuje się szczepy bakterii oporne na większość obecnie używanych antybiotyków, m.in.: K. pneumoniae NDM+ (New Delhi Metallo-beta-lactamase) lub M. tuberculosis XDR (extensively drug resistant) [4,5].
Antybiotykooporność - przypomnienie
O lekooporności mówimy, gdy bakterie wykształcają mechanizmy neutralizujące antybiotyki, takie jak:
- enzymatyczną inaktywację antybiotyku,
- zmniejszenie przepuszczalności ściany komórkowej,
- aktywną eliminację substancji na zewnątrz,
- zmianę struktury miejsca docelowego,
- syntezę białek, które chronią miejsce działania antybiotyku [6].
Szczepy oporne mogą powstać przy każdym użyciu substancji przeciwbakteryjnej [3]. Nieprawidłowe przepisywanie antybiotyków stanowi najważniejszy modyfikowalny czynnik ryzyka narastania oporności [1]. Dzięki racjonalnej antybiotykoterapii istnieje szansa na spowolnienie tego procesu [7]. Do elementów racjonalnej antybiotykoterapii należą [1,8]:
- Stosowanie antybiotyku tylko w przypadku zakażenia o etiologii bakteryjnej.
Przepisanie antybiotyku w przypadku infekcji wirusowej sprawia, iż zwiększa się ryzyko narastania oporności lekowej i wystąpienia działań niepożądanych przy braku korzyści dla pacjenta. Do chorób, podczas leczenia których antybiotyki są często niewłaściwie przepisywane, należą infekcje górnych dróg oddechowych, na przykład ostre zapalenie oskrzeli. - Stosowanie strategii czujnego wyczekiwania.
W niektórych przypadkach, na przykład w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego, wskazana jest obserwacja pacjenta, leczenie objawowe i włączenie antybiotykoterapii, dopiero gdy objawy nie ustąpią samoistnie lub nastąpi pogorszenie. By móc zastosować takie podejście, konieczna jest możliwość umówienia wizyty kontrolnej lub objaśnienie pacjentowi, kiedy powinien wdrożyć leczenie antybiotykiem. - Minimalizacja błędów diagnostycznych lub opóźnionej diagnostyki.
Zdarza się, że antybiotyki są przepisywane zbyt późno lub wcale mimo obecności wskazań. Na przykład, w przypadku nierozpoznania sepsy lub zaniechania badań przesiewowych chorób przenoszonych>
Po drugiej stronie stołu - dbanie o compliance
Gdy pacjent sprzeciwia się braniu antybiotyków
