Kiedy i jak ordynować alfakalcydol w praktyce lekarza POZ?
Skrót informacji
W pracy omówiono metabolizm witaminy D oraz zasady terapii analogiem witaminy D – alfakalcydolem. Lek wykorzystywany jest głównie w terapii schorzeń, w których zaburzone jest działanie hydroksylazy nerkowej wbudowującej fizjologicznie grupę hydroksylową w pozycji 1α pierścienia witaminy. W efekcie nie dochodzi do syntetyzowania kalcytriolu. Do najbardziej typowych wskazań należą niedoczynność przytarczyc, osteoporoza, wiek senioralny i zaawansowana PChN. Terapia wymaga okresowej kontroli wybranych parametrów biochemicznych, szczególnie stężenia wapnia.
Metabolizm witaminy D
Organizm ludzki pozyskuje witaminę D z produktów roślinnych (witamina D2 – ergokalcyferol) i zwierzęcych (witamina D3 – cholekalcyferol). Cholekalcyferol jest również syntetyzowany w skórze pod wpływem działania promieniowania UVB. Obie witaminy podlegają następnie tym samym procesom metabolicznym, których finalnym produktem jest aktywny biologicznie kalcytriol. Aby witamina D mogła pełnić swoje funkcje, musi ulec dwóm przemianom biochemicznym. Najpierw w wątrobie dołączana jest pierwsza grupa hydroksylowa – powstaje kalcydiol (25(OH)D), a następnie w nerkach, w procesie drugiej hydroksylacji, powstaje kalcytriol (1α,25(OH)2D).
Kalcytriol ma strukturę zbliżoną do hormonów steroidowych. Oddziałuje na komórki docelowe poprzez receptor jądrowy VDR, który obecny jest właściwie we wszystkich komórkach organizmu. Kalcytriol realizuje swoje działania przez hamowanie produkcji parathormonu (PTH). Obok PTH i kalcytoniny stanowi podstawowy czynnik regulujący przemianę wapnia w organizmie.
Niestety istnieją schorzenia, w których hydroksylacja witaminy D w nerkach staje się niemożliwa lub zaburzona. Z powodu braku produktu pośredniego organizm nie może wytworzyć kalcytriolu. Skutkuje to niedoborem aktywnej formy witaminy D, nawet pomimo wysokich dawek suplementowanego cholekalcyferolu. U takich chorych przyjmowanie cholekalcyferolu musi zostać zastąpione przyjmowaniem analogu witaminy D, np. alfakalcydolu - syntetycznej witaminy D wzbogaconej o grupę hydroksylową w pozycji 1α (1α(OH)D). Tak opracowana cząsteczka wymaga jedynie hydroksylacji w wątrobie, co pozwala pominąć hydroksylację nerkową.>
Kiedy lekarz POZ może samodzielnie włączyć alfakalcydol?
Jakie wyniki sugerują konieczność włączenia alfakalcydolu?
Jak zmierzyć stężenie aktywnej formy w organizmie i czy należy je kontrolować? Czy podczas stosowania alfakalcydolu trzeba kontrolować stężenie 25(oh)d?
Jak rozpocząć terapię osteoporozy alfakalcydolem? Jak długo stosować lek?
Jak długo można stosować alfakalcydol?
Kiedy stosować alfakalcydol, a kiedy cholekalcyferol?
Kiedy alfakalcydol, a kiedy kalcytriol?
Po jakim czasie od włączenia leku lekarz poz powinien zlecić badania w celu określenia poprawy stanu pacjenta? Czy są one refundowane?
Jakie dawki alfakalcydolu stosuje się w konkretnych schorzeniach?
Podsumowanie
