Przyczyny niedoboru witaminy D
Skrót informacji
- Najważniejsze źródła witaminy D to synteza skórna i dieta.
- W Polsce niedobór VD o różnym nasileniu stwierdzono u 90% osób dorosłych, dzieci i młodzieży [1]. Częstość występowania niedoborów VD jest najwyższa u osób starszych, otyłych, mieszkańców domów opieki i pacjentów hospitalizowanych.
- W Polsce synteza VD w skórze zachodzi jedynie w okresie wiosenno-letnim (od maja do września - wówczas kąt padania promieni słonecznych jest odpowiedni), pomiędzy godziną 10.00 a 15.00, kiedy pokrywa chmur nie przysłania słońca. W takich warunkach ekspozycja co najmniej 18% powierzchni ciała (odsłonięte przedramiona i podudzia) przez około 15 minut powoduje naturalną syntezę witaminy D w ilości odpowiadającej 2000–4000 IU/dobę [1].
- Braki w pożywieniu, zbyt mała ilość słońca (szerokość geograficzna, styl życia), niektóre leki, stosowanie filtrów, kwestie kulturowe (zakrywanie ciała), zanieczyszczenie powietrza, mają wpływ na poziom witaminy D w organizmie.
- Niektóre choroby (np. marskość wątroby) i terapie (np. resekcja żołądka) mogą być przyczyną niedoborów witaminy D.
- Współczesna dieta obfitująca w niezdrowe tłuszcze (jak tłuszcze typu trans), czerwone i przetworzone mięso, sól i słodycze nie dostarcza odpowiedniej ilości witaminy D.
Skąd ją brać?
Głównym źródłem witaminy D (VD) dla człowieka jest synteza skórna, z której pochodzi aż 80-100% witaminy D w organizmie. W keratynocytach warstwy rozrodczej naskórka, pod wpływem promieni światła słonecznego (UVB) dochodzi do przemiany 7-dehyrdocholesterolu (7-DHC) w prewitaminę D. Prewitamina D pod wpływem temperatury, przekształca się do VD, która krąży w krwioobiegu w postaci związanej z białkiem (DBP) [1].
Drugie źródło witaminy D stanowi dieta, jednak pokrywa ona maksymalnie 20% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Pokarmami bogatymi w VD są głównie ryby morskie i oleje rybie [1].
Krok po kroku – co się dzieje z witaminą D w organizmie?
Witamina D nie wykazuje działania biologicznego. Jest ona substancją wyjściową, która ulega cyklowi przemian prowadzących do wytworzenia czynnych metabolitów. Pierwszy etap to hydroksylacja w wątrobie, w wyniku której powstaje 25-hydroksywitamina D [25(OH)D] – substancja o umiarkowanej aktywności biologicznej, stanowiąca główną formę witaminy D w krwiobiegu i wykładnik zaopatrzenia organizmu w VD. Drugi etap przemian odbywa się w nerkach - tu zachodzi hydroksylacja w pozycji 1α prowadząc do syntezy 1,25-dihydroksywitaminy D [1,25(OH)2D] – głównego, czynnego metabolitu [2]. 1,25-dihydroksywitamina D powstaje również w wielu innych tkankach, gdzie wywiera działanie lokalne (nie przedostaje się z nich do krwioobiegu).
Niedobór – dlaczego mamy problem?
Niedobór witaminy D stanowi globalny>
Podsumowanie
