Podsumowanie profilu bezpieczeństwa. W początkowym okresie leczenia karbamazepiną, jeśli zastosowano zbyt dużą dawkę, lub pacjent jest w podeszłym wieku, niektóre działania niepożądane mogą występować bardzo często lub często, np.: zaburzenia układu nerwowego: zawroty głowy, ból głowy, ataksja, senność, zmęczenie, podwójne widzenie; zaburzenia żołądka i jelit: nudności, wymioty; skórne reakcje nadwrażliwości. Nasilenie działań niepożądanych jest zależne od dawki. Objawy na ogół przemijają po kliku dniach samoistnie lub po krótkim okresie stosowania zmniejszonej dawki. Działania niepożądane ze strony ośrodkowego układu nerwowego mogą wynikać z przedawkowania karbamazepiny lub znacznych wahań jej stężenia w osoczu. W takich przypadkach zaleca się monitorowane stężenia leku w osoczu oraz podawanie dawki dobowej leku w 3 lub 4 dawkach podzielonych. Podsumowanie działań niepożądanych odnotowanych podczas badań klinicznych oraz z doniesień spontanicznych. Działania niepożądane wymieniono zgodnie z klasyfikacją układów narządowych MedDRA. Działania niepożądane uporządkowano wg częstości występowania, poczynając od najcięższych, w ramach każdej klasy układów i narządów. W obrębie każdej grupy działania niepożądane wymieniono zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem. Częstość występowania działań niepożądanych pogrupowano zgodnie z następującą konwencją (CIOMS III): bardzo często (≥1/10); często (≥1/100 do <1/10); niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100); rzadko (≥1/10 000 do <1/1 000); bardzo rzadko (<1/10 000); nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia krwi i układu chłonnego. Bardzo często leukopenia. Często: trombocytopenia, eozynofilia. Rzadko: leukocytoza, powiększenie węzłów chłonnych. Bardzo rzadko: agranulocytoza, niedokrwistość aplastyczna, pancytopenia, aplazja krwinek czerwonych, niedokrwistość, niedokrwistość megaloblastyczna, retykulocytoza, niedokrwistość hemolityczna. Częstość nieznana zahamowanie czynności szpiku kostnego. Zaburzenia układu immunologicznego. Rzadko zaburzenia wynikające z opóźnionej wielonarządowej nadwrażliwości, takie jak: gorączka, wysypka skórna, zapalenie naczyń, powiększenie węzłów chłonnych, zaburzenia chłoniakopodobne, bóle stawów, leukopenia, eozynofilia, powiększenie wątroby i śledziony z nieprawidłowymi wynikami prób czynnościowych wątroby i zespołem zanikających dróg żółciowych (destrukcja i zanikanie wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych), występujące w różnych połączeniach. Zaburzenia czynności mogą dotyczyć również innych narządów, np. płuc, nerek, trzustki, mięśnia sercowego, okrężnicy. Bardzo rzadko: reakcja anafilaktyczna, obrzęk naczynioruchowy, hipogammaglobulinemia. Częstość nieznana[**] wysypka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS). Zakażenia i zarażenia pasożytnicze. Częstość nieznana[**] reaktywacja ludzkiego wirusa rodzaju Herpes typ 6. Zaburzenia endokrynologiczne. Często: obrzęk, zatrzymanie płynów, zwiększenie masy ciała, hiponatremia i zmniejszenie osmolalności osocza w następstwie efektu przypominającego działanie hormonu antydiuretycznego ADH, co niekiedy może prowadzić do zatrucia wodnego z letargiem, wymiotami, bólem głowy, splątaniem, zaburzeniami neurologicznymi. Bardzo rzadko: mlekotok, ginekomastia. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania. Rzadko: niedobór kwasu foliowego, zmniejszenie apetytu. Bardzo rzadko: ostra porfiria (ostra porfiria przerywana i porfiria mieszana), porfiria nieostra (porfiria skórna późna). Częstość nieznana hiperamonemia. Zaburzenia psychiczne. Rzadko: omamy (wzrokowe lub słuchowe), depresja, zachowania agresywne, pobudzenie, niepokój, splątanie. Bardzo rzadko aktywacja psychozy. Zaburzenia układu nerwowego. Bardzo często: zawroty głowy, ataksja, senność. Często: podwójne widzenie, ból głowy. Niezbyt często nietypowe mimowolne ruchy (np. drżenie, asteryksje, dystonia, tiki), oczopląs. Rzadko: dyskineza, zaburzenia okoruchowe, zaburzenia mowy (np. dyzartria lub mowa zamazana), zaburzenia choreoatetotyczne, zapalenie nerwów obwodowych, parestezje, niedowład. Bardzo rzadko: złośliwy zespół neuroleptyczny, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z drgawkami klonicznymi mięśni i obwodową eozynofilią, zaburzenia smaku. Nieznana[**] sedacja, zaburzenia pamięci. Zaburzenia oka. Często zaburzenia akomodacji (np. niewyraźne widzenie). Bardzo rzadko: zmętnienie soczewki, zapalenie spojówek. Zaburzenia ucha i błędnika. Bardzo rzadko: zaburzenia słuchu, np. szum uszny, zwiększenie ostrości słuchu, niedosłuch odbiorczy, zmiana odczuwania wysokości tonów. Zaburzenia serca. Rzadko zaburzenia przewodnictwa w sercu. Bardzo rzadko: niemiarowość, blokada AV z omdleniem, bradykardia, zastoinowa niewydolność krążenia, nasilenie choroby wieńcowej. Zaburzenia naczyniowe. Rzadko nadciśnienie lub niedociśnienie. Bardzo rzadko: zapaść krążeniowa, zakrzep z zatorami (np. zator tętnicy płucnej), zakrzepowe zapalenie żył. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia. Bardzo rzadko nadwrażliwość płucna charakteryzująca się np. gorączką, dusznością, zapaleniem płuc lub nietypowym zapaleniem płuc. Zaburzenia żołądka i jelit. Bardzo często: wymioty, nudności. Często suchość w jamie ustnej. Niezbyt często: biegunka, zaparcia. Rzadko ból brzucha. Bardzo rzadko: zapalenie trzustki, zapalenie języka, zapalenie jamy ustnej. Częstość nieznana[**] zapalenie jelita grubego. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych. Rzadko: zapalenie wątroby wywołane przez zastój żółci, miąższowe lub typu mieszanego, zespół zanikających dróg żółciowych, żółtaczka. Bardzo rzadko: niewydolność wątroby, ziarniniakowe zapalenie wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej. Bardzo często pokrzywka, która może być nasilona, alergiczne zapalenie skóry. Niezbyt często złuszczające zapalenie skóry. Rzadko: zespół toczniopodobny układowy, świąd. Bardzo rzadko: zespół Stevensa-Johnsona[*], toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, uczulenie na światło, rumień wielopostaciowy, rumień guzowaty, zmiany w pigmentacji skóry, plamica, trądzik, nadmierne pocenie się, wypadanie włosów, nadmierne owłosienie. Częstość nieznana: ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP)[**], rogowacenie liszajowate, całkowita utrata paznokci. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej. Rzadko osłabienie mięśni. Bardzo rzadko: zaburzenia metabolizmu kości (zmniejszenie stężenia wapnia i 25 OH cholekalcyferolu w osoczu), prowadzące do osteomalacji kości/osteoporozy, bóle stawów, bóle mięśni, skurcze mięśni. Częstość nieznana złamania. Zaburzenia nerek i dróg moczowych. Bardzo rzadko: śródmiąższowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, zaburzenia czynności nerek (np. białkomocz, krwiomocz, skąpomocz, zwiększone stężenie mocznika we krwi/azotemia), zatrzymanie moczu, częste oddawanie moczu. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi. Bardzo rzadko: zaburzenia seksualne/zaburzenia erekcji, zaburzenia spermatogenezy (ze zmniejszoną ilością nasienia lub ruchliwością plemników). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania. Bardzo często zmęczenie. Badania diagnostyczne. Bardzo często: zwiększenie stężenia gamma-glutamylotransferazy w wyniku indukcji enzymów wątrobowych, zwykle bez znaczenia klinicznego. Często zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej. Niezbyt często zwiększona aktywność aminotransferaz. Bardzo rzadko: zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, zwiększone stężenie cholesterolu, w tym frakcji HDL i triglicerydów, nieprawidłowe wyniki prób czynnościowych tarczycy; zmniejszenie stężenia L-tyroksyny (FT4, T4, T3) i zwiększenie stężenia TSH, zwykle bez objawów klinicznych. Zwiększenie stężenia prolaktyny we krwi. Częstość nieznana[**]: zmniejszenie gęstości mineralnej kości. [*]W niektórych krajach azjatyckich działanie zgłaszane jest też jako rzadkie. [**]Dodatkowe działania niepożądane na podstawie zgłoszeń spontanicznych (częstość występowania nie jest znana). Informacje o wymienionych działaniach niepożądanych pochodzą z doniesień spontanicznych lub opisów przypadków w literaturze, po wprowadzeniu karbamazepiny do obrotu. Ponieważ działania te zostały zgłoszone dobrowolnie, w populacji o nieznanej wielkości, nie można rzetelnie oszacować częstości ich występowania i dlatego zostały one sklasyfikowane jako działania niepożądane występujące z nieznaną częstością. Działania niepożądane wymieniono zgodnie z klasyfikacją układów narządowych MedDRA. W obrębie każdej grupy działania niepożądane wymieniono zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem. Istnieją doniesienia o zmniejszeniu gęstości mineralnej kości, osteopenii, osteoporozie oraz o złamaniach u pacjentów stosujących karbamazepinę w długoterminowej terapii. Mechanizm działania karbamazepiny wpływający na metabolizm kostny nie został ustalony. Coraz więcej dowodów wskazuje na związek między obecnością u pacjenta określonych markerów genetycznych, a występowaniem niepożądanych reakcji skórnych, takich jak: SJS, TEN, DRESS, AGEP oraz wysypka grudkowo-plamista. U pacjentów nosicieli allelu HLA-A[*]3101 pochodzenia japońskiego oraz europejskiego odnotowano takie reakcje po zastosowaniu karbamazepiny. Innym markerem, który wykazuje silny związek z wystąpieniem SJS oraz TEN, jest allel HLA-B[*]1502 u osób pochodzenia chińskiego (grupa etniczna Han), tajskiego oraz z innych krajów azjatyckich. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych; Al. Jerozolimskie 181C; 02-222 Warszawa; Tel.: + 48 22 49 21 301; Faks: + 48 22 49 21 309. Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl. Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.