Dorota Waśko-Czopnik
dr hab. n. med.
Dorota Waśko-Czopnik
Data publikacji 13.04.2023
Czas czytania ok. 7 min

Skrót informacji

Biegunka jest bardzo częstym problemem mogącym stanowić nie tylko niecharakterystyczny objaw chorobowy, lecz także może być powikłaniem infekcyjnym albo zwiastować chorobę przewlekłą. Od lat swoje miejsce w leczeniu biegunek ostrych i przewlekłych znajduje loperamid. Profil bezpieczeństwa i skuteczność działania tego leku pozwalają na samodzielne stosowanie go przez pacjenta przez pierwszy okres chorobowy do ustąpienia objawów. Loperamid przynosi korzystne efekty u pacjentów z parciem naglącym i po zabiegu na jelicie krętym, zagęszczając i formując stolec oraz wpływając na napięcie mięśni odbytu. Ponadto sprawdza się w biegunkach podróżnych, samodzielnie lub w terapii łączonej z dedykowanym lekiem. Nie wywołuje długotrwałych objawów ubocznych, działa szybko, opanowując objawy chorobowe i zapobiegając powikłaniom pogarszającym przebieg choroby, np. odwodnieniu. Mimo innych alternatyw na rynku wciąż znajduje się w czołówce skutecznych i bezpiecznych leków przeciwbiegunkowych.

Wstęp

Loperamid to jeden z  najdłużej i najchętniej stosowanych leków przeciwbiegunkowych, co oznacza, że jest dobrze poznany ze strony zarówno bezpieczeństwa, jak i potencjalnych działań niepożądanych. Biegunka jest jednym z mechanizmów obronnych organizmu, mającym na celu pozbycie się potencjalnie szkodliwych toksyn, ale również stanowi objaw wielu chorób. Biegunką nazywamy zwiększoną liczbę wypróżnień (powyżej trzech dziennie), zazwyczaj o luźnej konsystencji (płynnej, półpłynnej lub wodnistej), lub zwiększoną objętość stolca (powyżej 200 g/24h)[1].

Bardzo często towarzyszą jej: osłabienie, kurczowe bóle brzucha, bolesne przelewania, gazy i wzdęcia, krew w stolcu czy podwyższona ciepłota ciała. Objawy te zależne są od etiologii biegunki i sugerują dalszą diagnostykę oraz leczenie. Biegunka ostra, czyli trwająca do 14 dni, zazwyczaj jest stanem łagodnym, może nie wymagać terapii, a jedynie nawadniania pacjenta, co jest szczególnie ważne w przypadku dzieci. Najczęściej w takich wypadkach biegunka jest procesem samoograniczającym się i poza nawodnieniem wymaga doraźnego przyjmowania leków przeciwbiegunkowych. W  sytuacji biegunki przewlekłej, trwającej powyżej 4 tygodni, sytuacja jest znacznie poważniejsza, podobnie jak konsekwencje, mogące prowadzić nawet do śmierci, zwłaszcza u dzieci. Biegunka przewlekła wymaga zawsze diagnostyki i leczenia przez zastosowanie leków hamujących perystaltykę oraz intensywnego nawodnienia, regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej i elektrolitowej[1,2].

Loperamid jest syntetycznym opioidem. Mechanizm jego działania polega na wiązaniu z  receptorami opioidowymi komórek ściany jelita, dzięki czemu hamuje perystaltykę i  wydłuża czas pasażu jelitowego na drodze zmniejszenia uwalniania prostaglandyn>

Fakt 1. Loperamid jest stosowany doustnie w biegunce zarówno u dorosłych, jak i dzieci

Fakt 2. Loperamid jest skuteczny u pacjentów z przetoką jelita krętego i u pacjentów z parciem naglącym

Fakt 3. Loperamid jest skutecznym lekiem w biegunce podróżnych

Fakt 4. Loperamid jest bezpieczny dla pacjentów starszych z zaburzeniami

Fakt 5. Odpowiednie wskazania i modyfikacja dawki zmniejszają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych

Podsumowanie