Artur Mamcarz
prof. dr hab. n. med.
Artur Mamcarz
Marcin Wełnicki
dr n. med.
Marcin Wełnicki
Data publikacji 08.07.2024
Czas czytania ok. 8 min

Skrót informacji

  • Potas to jeden z kluczowych jonów naszego organizmu, którego prawidłowe stężenie jest gwarantem homeostazy organizmu.
  • Prawidłowe stężenie potasu waha się pomiędzy 3,5 a 5,5 mmol/l, ale tzw. granicznie niskie stężenie potasu (3,5-3,9 mmol/l) w pewnych populacjach pacjentów może mieć istotny i negatywny wpływ na rokowanie.
  • Wśród przyczyn nadmiernej utraty potasu warto zwrócić szczególna uwagę na utratę nerkową, która może wynikać z przyjmowania np. diuretyków pętlowych, amfoterycyny B, cisplatyny, gentamycyny czy glikokortykosteroidów ale także dieta niskokaloryczna – przy podaży poniżej 800 kcal/dobę kaliureza może być efektem ketogenezy.
  • Hipokaliemia dotyczy 15-40% hospitalizowanych, z czego u około 5% stwierdza się stężenie potasu < 3,0 mmol/l. W przypadku pacjentów ambulatoryjnych hipokaliemia dotyczy ok. 14%, ale występuje u nawet 80% pacjentów stosujących diuretyki.
  • Stężenie potasu 3,5-3,7 mmol/l zwiększa ryzyko zgonu u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, migotaniem/trzepotaniem przedsionków, niewydolnością serca. Hipokaliemia zwiększa o 68% ryzyko wystąpienia migotania przedsionków.

Potas to jeden z kluczowych jonów naszego organizmu. Pamiętamy doskonale, że jest to przede wszystkim jon wewnątrzkomórkowy. Wiemy również, że jego prawidłowe stężenie jest gwarantem homeostazy organizmu. Zmiany stężenie potasu, przepływ tych jonów przez kanały i transportery błon komórkowych, obok zmian stężenia sodu i wapnia, to przecież kwestia absolutnie kluczowa dla utrzymania odpowiedniego potencjału błon komórkowych, a także dla zmiany tego potencjału. Znamy też standardowe normy laboratoryjne – normokaliemia to stężenie potasu pomiędzy 3,5 a 5,5 mmol/l. Czasem dyskutujemy, czy 5,5 mmol/l to już nie za dużo, czy górną granicą nie powinno być stężenie 5,0 mmol/l. Rzadko jednak zdajemy sobie sprawę, iż tzw. granicznie niskie stężenie potasu (3,5-3,9 mmol/l) w pewnych populacjach pacjentów może mieć istotny i negatywny wpływ na rokowanie.

To zagadnienie poruszone zostało w stanowisku eksperckim Grupy Roboczej ds. Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2021 roku. Zanim jednak przejdziemy do jego omówienia, warto przypomnieć kilka faktów na temat gospodarki potasowej naszego organizmu oraz odnieść się do pewnych bardzo ciekawych badań klinicznych.

Potas w organizmie

Ustrój człowieka o masie 70 kg zawiera około 3766 mmol potasu, czyli w przybliżeniu około 150 g tego pierwiastka. Tylko 10% potasu znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej, a jedynie 2% w płynie pozakomórkowym. W przeliczeniu na>

Nerkowa utrata potasu

Pacjent z hipokaliemią - objawy

Hipokaliemia i ryzyka z nią związane