Alicja Jazienicka-Kiełb
Lek.
Alicja Jazienicka-Kiełb
Data publikacji 19.03.2025
Czas czytania ok. 7 min

Skrót informacji

Szmer nad sercem najczęściej jest fizjologiczny i występuje w związku z przepływem krwi przez zdrowe serce. Szczególną rolę w diagnostyce szmerów sercowych odgrywają lekarze pediatrzy i lekarze rodzinni, ponieważ wykrywane są one najczęściej podczas rutynowego badania fizykalnego dziecka. Stwierdzenie szmeru w badaniu przedmiotowym powinno budzić czujność oraz skłaniać do podjęcia dokładnej oceny klinicznej opartej na analizie czynników ryzyka2. Dzięki dokładnemu badaniu przedmiotowemu oraz podmiotowemu lekarz może z dużym prawdopodobieństwem odróżnić szmer czynnościowy od patologicznego. Istnieje wiele objawów alarmowych, które wskazują na konieczność rozszerzonej diagnostyki u dziecka. W przypadku wystąpienia objawów alarmowych lub utrzymywania się szmeru u dzieci poniżej 3 miesiąca życia wskazana jest konsultacja kardiologiczna z badaniem echokardiograficznym8.

Artykuł powstał dzięki współpracy z PTMR_logo

Około 0,8% żywo urodzonych noworodków rodzi się z wrodzoną wadą serca1. W ostatnich latach przybywa dzieci z wrodzonymi wadami serca, a wady te są przyczyną około 20% zgonów w okresie perinatalnym2. Wrodzone nieprawidłowości anatomiczne i czynnościowe serca stanowią nie tylko zagrożenie dla życia, zdrowia i prawidłowego rozwoju dziecka, ale także mogą wpływać na funkcjonowanie całej rodziny3. W ostatnich latach nastąpił znaczny postęp w diagnostyce wad wrodzonych serca co powoduje, że rodzice często dowiadują się o schorzeniu już w okresie prenatalnym4. Jeśli wada serca u dziecka nie była wykryta w czasie ciąży to jej pierwszym objawem może być szmer nad sercem wykryty podczas rutynowego badania fizykalnego. Szmery serca występują u 50-90% dzieci, najczęściej w okresie przedszkolnym2. Takie fenomeny osłuchowe mogą być objawami wad zastawkowych serca lub nieprawidłowości w budowie serca i naczyń. Usłyszenie szmeru nad sercem może doprowadzić do zdiagnozowania niewykrytej wcześniej wady serca lub wyjaśnić przyczynę dolegliwości zgłaszanych przez dziecko5. Słyszalny szmer często nie ma znaczenia patologicznego i występuje u całkowicie zdrowych dzieci. Takie szmery nad sercem określane są jako niewinne i nie wymagają okresowo powtarzanej diagnostyki kardiologicznej6.

Etiopatogeneza szmerów nad sercem

Definicja szmeru nad sercem mówi, że jest to dodatkowe zjawisko akustyczne rejestrowane>

Diagnostyka szmerów serca

Postępowanie