Zaburzenia rytmu serca – migotanie przedsionków
Skrót informacji
Migotanie przedsionków należy do najczęściej spotykanych zaburzeń rytmu u pacjentów zarówno w gabinetach kardiologicznych, jak i u lekarzy innych specjalności. Mnogość stosowanych leków oraz strategii postępowania może stanowić wyzwanie, a wybór optymalnej terapii pozwala zminimalizować ryzyko groźnych powikłań sercowo-naczyniowych. W niniejszym artykule w sposób syntetyczny przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące arytmii oraz wskazano na kluczowe elementy terapii w oparciu o najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2020 roku.
Podkreślono rolę schematów postępowania systematyzujących najistotniejsze kroki w ocenie ryzyka udaru, nasilenia objawów, obciążenia dla pacjenta oraz podłoża arytmii. Wskazano na główne kierunki leczenia z uwzględnieniem zmniejszania ryzyka zdarzeń niedokrwiennych przy jednoczesnej optymalizacji ryzyka zdarzeń krwotocznych. Uwydatniono konieczność przyjęcia odpowiedniej strategii dotyczącej utrzymania rytmu zatokowego bądź też kontroli częstości rytmu serca w zależności od ryzyka nawrotu arytmii. Ponadto w sposób szczególny podkreślono znaczenie towarzyszących czynników ryzyka oraz chorób współistniejących jako elementów niezbędnych do najlepszej, całościowej opieki nad chorym. Całość postępowania przedstawiono na realnych przykładach celem wypracowania i implementacji odpowiednich mechanizmów w codziennej praktyce lekarskiej.
Etiologia i epidemiologia migotania przedsionków
Migotanie przedsionków to jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń rytmu serca wśród dorosłych na świecie. Szacuje się, że średnia częstość występowania migotania przedsionków wynosi 2–4%, liczba ta stale rośnie z powodu zwiększonego poszukiwania nierozpoznanego dotychczas migotania przedsionków oraz wydłużonej długości życia populacji [1, 16]. Ryzyko wystąpienia AF (atrial fibrillation) zależy od: wieku (u osób > 55 lat ryzyko wystąpienia arytmii wynosi średnio 37%), czynników genetycznych, płci (częściej u mężczyzn), rasy (częściej w grupach osób rasy białej) i chorób towarzyszących (m.in. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, obturacyjny bezdech senny, choroba wieńcowa, niewydolność serca, przewlekła choroba nerek) [1, 9].
W świetle obowiązujących wytycznych ESC (2020) badanie przesiewowe w kierunku rozpoznawania migotania przedsionków zaleca się u wszystkich pacjentów w wieku ≥ 65 lat, które polega na ocenie tętna lub rejestracji EKG podczas wykonywania innych badań. U pacjentów z dużym ryzykiem udaru mózgu i w wieku ≥ 75 lat należy rozważyć regularną ocenę EKG [1, 5].
Mechanizmem powstawania migotania przedsionków jest tworzenie się chaotycznych fal pobudzenia w obrębie mięśnia przedsionków, które skutkuje ich nieskoordynowanym skurczem [2, 4].
Diagnostyka migotania przedsionków
Podstawowym narzędziem diagnostycznym służącym rozpoznawaniu migotania przedsionków jest standardowy 12 odprowadzeniowy zapis EKG (lub zapis EKG z pojedynczego odprowadzenia), w którym rejestrujemy:
- brak powtarzających się załamków P,
- niemiarowe,>