Bóle wzrostowe u dzieci – zasady postępowania i czerwone flagi
Skrót informacji
- Mimo powszechnego występowania bóle wzrostowe wciąż pozostają rozpoznaniem dość enigmatycznym o niewyjaśnionej w pełni etiologii i patomechanizmie. Za najbardziej prawdopodobny uznaje się ich związek ze wzmożoną aktywnością fizyczną dzieci. Są one częstym problemem wieku rozwojowego, ale zawsze wymagają różnicowania z bólami występującymi w następstwie poważnych schorzeń organicznych.
- W ich diagnostyce należy pamiętać o wykluczeniu między innymi zakażeń, chorób tkanki łącznej i chorób reumatycznych, a także nowotworów.
- Właściwa znajomość objawów alarmowych i charakterystyki bólów wzrostowych może oszczędzić małym pacjentom niepotrzebnych badań w procesie diagnostycznym.
- Postępowanie polega na obserwacji dziecka, ewentualnym ograniczeniu aktywności fizycznej i działaniach łagodzących dolegliwości – podawaniu klasycznych, zarejestrowanych w tej grupie wiekowej leków przeciwbólowych oraz delikatnym masażu.
Artykuł powstał w ramach współpracy z
Bóle wzrostowe zależnie od przyjętej definicji i autorów pracy dotyczą od 2.5% do nawet 40% pacjentów pediatrycznych [1]. Nie są dostępne wiarygodne dane epidemiologiczne dotyczące populacji Polskiej, ale występują dość często i stanowią problem zdrowotny, który wcześniej czy później napotka każdy lekarz rodzinny. Z ich powstawaniem związanych jest wiele hipotez [1-2].
Cechy charakterystyczne bólów wzrostowych
Bóle wzrostowe pojawiają się zwykle u dzieci 2-3 letnich oraz później, w wieku 8-12 lat. Występują z podobną częstością u obu płci. Nasilają się wieczorem lub w nocy i ustępują rano. Bóle wzrostowe dotyczą kończyn dolnych, nie są stwierdzane w kończynach górnych. Mogą dotyczyć tylko jednej kończyny dolnej (nietypowa cecha), ale zwykle są symetryczne. Nasilenie omawianych dolegliwości często ma związek z aktywnością ruchową. Bóle wzrostowe są zwykle opisywane przez młodych pacjentów jako bóle pojawiające się poniżej stawu kolanowego i promieniujące wzdłuż kości goleni w kierunku stopy [2]. Dzieciom nie towarzyszy utykanie. W badaniu przedmiotowym nie stwierdza się niepokojących objawów, takich jak obrzęk, zaczerwienienie, pogorszenie ruchomości kończyn, ograniczenie zakresu ruchomości stawów, cechy zakażenia. Dzieci w ciągu dnia są aktywne i podejmują aktywności typowe dla wieku bez ograniczeń. Zwykle bóle wzrostowe utrzymują się co najmniej 3>