Mateusz Babicki
Dr n. med.
Mateusz Babicki
Data publikacji 29.09.2023
Aktualizacja 09.04.2024
Czas czytania ok. 6 min

Skrót informacji

Choroby odkleszczowe stanowią liczną grupę chorób zakaźnych, których czynnik etiologiczny przenoszony jest przez kleszcze. Do tej grupy chorób zaliczamy m.in. boreliozę z Lyme, kleszczowe zapalenie mózgu, babeszjozę, tularemię etc. Do zakażenia dochodzi w wyniku przedostania się patogenu do krwioobiegu człowieka wraz ze śliną i/lub wymiocinami kleszcza. W Polsce jedną z najczęstszych chorób jest borelioza, spowodowana przez krętki Borrelia spp. Choroba ma różnorodny przebieg kliniczny, a najbardziej charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący, który występuje we wczesnej fazie choroby, jednak nie u wszystkich pacjentów. W późnej fazie choroby dochodzi do zajęcia układu nerwowego, serca czy też stawów. Podstawę leczenia stanowi antybiotykoterapia uzależniona od fazy choroby. Kleszcze mogą przenosić również wirusa kleszczowego zapalenia mózgu, który wykazuje działanie neurotropowe. W przebiegu choroby może dojść do zajęcia zarówno ośrodkowego, jak i obwodowego układu nerwowego, a manifestowane objawy uzależnione są od lokalizacji zakażenia. Brak jest leczenia przyczynowego choroby. Istotne jest działanie profilaktyczne obejmujące szczepienia ochronne, które w szczególności dedykowane są dla grup ryzyka.

Artykuł we współpracy z  PTMR_logo

Wstęp

Mianem chorób odkleszczowych określamy grupę chorób zakaźnych przenoszonych przez kleszcze. W Polsce, ale także w Europie, dominującymi gatunkami kleszczy, które mogą stanowić wektor dla chorób zakaźnych są: kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) oraz kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus). Do zakażenia dochodzi w wyniku ukąszenia przez zakażonego kleszcza, kiedy to wraz ze śliną i/lub wymiocinami patogeny przedostają się do krwioobiegu człowieka.

Do chorób odkleszczowych zaliczamy wiele chorób m.in.: boreliozę z Lyme, kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), anaplazmozę granulocytarną, babeszjozę, bartonelozę, tularemię oraz gorączkę Q, czy też gorączkę plamistą Gór Skalistych. Najczęstszymi diagnozowanymi chorobami w Polsce są borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu.

Borelioza

Borelioza jest chorobą zakaźną najczęściej spowodowaną przez Borrelia burgdorferi sensu stricto, Borrelia garinii i Borrelia afzelii. Okres wylęgania choroby obejmuje od 3 do 30 dni, jednak może dochodzić nawet do 3 miesięcy, licząc od dnia ukąszenia przez kleszcza.

Obraz kliniczny choroby bywa różnorodny. W jej przebiegu wyróżnia się 3 stadia:

  1. Pierwsze stadium to tzw. postać wczesna, w której mogą występować objawy grypopodobne (osłabienie, zmęczenie, stany podgorączkowe) oraz typowe zmiany skórne:
  2. Rumień wędrujący, który jednak nie występuje u wszystkich zakażonych. Rumień najczęściej pojawia się po około 7 dniach od zakażenia, jednak może powstać nawet do 3 miesięcy. Początkowo ma>

Diagnostyka boreliozy

Leczenie boreliozy

Kleszczowe zapalenie mózgu